Blog

Kur’an-ı Kerim’de anlatılan Musa Aleyhisselam ile Meryem Validemiz ve onun oğlu İsa Aleyhisselam arasında çok zaman vardır. Tarih açısından Meryem validemiz ile Hz. Musa ve Harun’un kardeş olmaları mümkün değildir. Bunu Yahudiler de Hristiyanlar da böyle kabul ederler. Fakat asıl ihtilaf edilen şey, Meryem sûresinin 28. ayetidir. O ayette Allah Teâlâ, Meryem validemize “Ey Harun’un kız kardeşi!” diye hitap edildiğini bildirmektedir.

“Kimine göre bu ayette adı geçen Harun, Meryem’in gerçek kardeşidir. Ana babası gibi o da iffetli ve salih bir kimse idi. Bu yüzden işin iç yüzünü bilmeyenler, böyle birinin kız kardeşi olan Meryem’e zina etmeyi asla yakıştıramadıklarını be­lirtmek istemişlerdir.

Peygamberimizden rivayet edilen bir hadiste de, İsrâiloğullarında önceki peygamberlerin ve iyi kimselerin isimlerini çocuklarına ad koyma geleneği olduğu için Meryem’in kardeşine de Harun adı verildiğine işaret edilmiştir. (Ahmed b. Hanbel, 4/252)

Buna yakın bir yorum da, Meryem’in peygamber olan Harun’un soyundan gelmiş olması münasebetiyle kendisine böyle hitap edilmiş olduğu görüşüdür.” (Fahreddin Razi ve Muhammed Esed’den naklen: Hayreddin Karaman v.d., Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2007, c: 3, s. 597)

Meryem Validemizin Harun isminde bir kardeşi olduğu iddiasını destekleyecek hiçbir tarihi belge yoktur. Öte yandan Meryem’in annesi çocuk sahibi olamayan bir kadındır ve Meryem’in doğumu da ancak dualarına karşılık Allah’tan bir lütuf olarak gerçekleşmiştir. Tüm bunlara rağmen Meryem’in bir erkek kardeşi olduğu kabul edilse bile bunun Kur’an’da niçin açık bir şekilde zikredildiği kolay kolay izah edilemez. Dolayısıyla yukarıdaki bu ilk görüşün doğru olması pek mümkün değildir.

Meryem’in Hz. Harun soyundan geldiği şeklindeki ikinci görüşe gelecek olursak: Bu görüşü destekleyecek tarihi belgeler vardır ki bunların başında Hristiyan kaynakları gelmektedir. Yeni Ahit’teki bazı bölümlerden Meryem’in soyuna yönelik bazı ipuçları yakalayabiliyoruz:

“Yahudiye Kralı Hirodes zamanında Aviya bölüğünden Zekeriya adında bir peygamber vardı. Harun soyundan gelen karısının adı ise Elizabet’ti.” (Luka, 1:5)

“Meryem meleğe:  ‘Bu nasıl olur? Ben erkeğe varmadım ki’  dedi. Melek ona şöyle yanıt verdi: Kutsal Ruh senin üzerine gelecek, Yüceler Yücesi’nin gücü sana gölge salacak. Bunun için doğacak olana kutsal, Tanrı Oğlu denecek. Bak, senin akrabalarından Elizabet de yaşlılığında bir oğula gebe kaldı. Kısır bilinen bu kadın şimdi altıncı ayındadır. Tanrı’nın yapamayacağı hiçbir şey yoktur.” (Luka, 1:34-37).

Yukarıdaki iki pasajdan anlıyoruz ki Meryem ile Hz. Zekeriya’nın karısı Elizabet akrabadır ve Elizabet, Harun (a.s.)’ın soyundan gelmektedir. O halde Elizabet, Meryem’in ya teyzesi ya da halasıdır, yani Harun (a.s.) ile baba veya anne tarafından akrabalığı vardır. Böylece her iki olasılığa göre de Kur’an’da geçen “Ey Harun’un kız kardeşi!” ifadesinin Meryem Validemizin Harun (a.s)’ın soyundan geldiğini belirttiği ortaya çıkmaktadır.

Bu konuyla ilgili bir araştırmada ortaya koyulan şu tespitler ilgi çekicidir:

“Bu ikisi arasında ayrım yapabilmek için ilgili metinde (Luka, 1:36) geçen Yunanca kelimeyi (akraba kelimesi) araştırmak, İncillerde özellikle de Luka İncilinde geçtiği yerleri mercek altına almamız gerekmektedir. IGENT nüshasına göre burada geçen kelime “soncinasi” şeklinde okunan kelimedir. Dipnotta bu kelimenin bazı nüshalarda “soncinisi” şeklinde yazıldığı bilgisi yer alır. Greek Dictionary of The New Testament gibi Yunanca İngilizce Kitab-ı Mukaddes sözlüklerine baktığımızda kelimenin baba tarafından doğal üreme yoluyla oluşan asabiyet bağı anlamına geldiğini görüyoruz.” (Cemâleddin Şarkâvî, İsa Mesih Harun Soyundan mı Davud mu?, s. 28)

Bu bilgiler ışığında Hz. Zekeriya’nın karısının Meryem’in halası olduğu anlaşılıyor. Meryem de baba tarafından Hz. Harun soyundan gelmektedir. Harun soyu toplum içerisinde kahinlik vazifesi gibi yüksek vazifelerden sorumlu ve dindarlıklarıyla ön planda olan bir kesimdir. Meryem’in nikâhsız olmasına karşın elinde bir bebekle geldiğini gören Yahudi din adamları hem Harun’un soyundan geldiğini hem de anne babasının toplum içerisindeki saygınlığını kendisine hatırlatarak onu en ağır şekilde kınamaya çalışmışlardır.

KAYNAK: Vedat Yılmaz, “Mesih’in Soyu Ve Harun’un Kız Kardeşi Meryem”, Kitap ve Hikmet Dergisi, Yıl: 2014, Sayı: 6, s. 108.