Hanefi fıkıh kitaplarında erkeklerin kollarını dirseklere kadar sıvayarak namaz kılmaları mekruh kabul edilmiştir. O kitaplarda bu konu anlatılırken dayanak olarak “bu hareketin kibir, gösteriş olacağı”, “secdeye gitmeyi zorlaştıracağı”, “namaz adabına, ciddiyetine uygun olmayacağı” gibi gerekçeler ileri sürüldüğü görülmektedir.
Konuyla ilgili bir hadis ise şöyledir:
Resûlullâh buyurdular ki:
“Bana yedi kemik üzerine secde etmem emredildi. Alın -ve eliyle burnunu işaret etti- eller, diz kapakları, ayakların uçları. Elbiseleri de saçı da (secde sırasında) toplamayız.” (Buhârî, Ezân, 133, 134, 137; Müslim, Salât, 227-231 (490); Ebû Dâvûd, Salât, 155; Tirmizî, Salât, 203; Nesâî, Tatbîk, 40, 43-44; İbn Mâce, İkâmet, 19.)
İmam Nevevî, bu hadisin şerhinde şunları söylemektedir:
“Bu hadise göre namazda saçı veya elbiseyi toplamak mekruhtur. Bu hâl cumhûr-u ulemâya (âlimlerin çoğunluğuna) göre; namaz içinde de namaza girmezden önce de mekruhtur. Buradaki kerâhet, kerâhet-i tenzîhiyye’dir (tenzîhen mekruh). Bu şekilde namaz kılmak her ne kadar hoş olmasa da namaz geçerli olur. İbnu’l-Munzir, Hasan-ı Basri’nin bu şekilde kılınan namazın iade edilmesi gerektiğini anlatır. Âlimlerden Dâvûdi ise bu elbise toplama/kıvırma işinin sadece namaz için olması halinde mekruh olacağını söylemiştir. Hâlbuki cumhurun görüşü tercihe şayandır.” (İmam Nevevî, Şerhu Sahîh-i Müslim, c: 4, s. 209)
Hanefi mezhebine göre ise mekruh olan, elbisenin kollarını dirseklere kadar kıvırmaktır. Dirsekten aşağı -mesela bileklerin hemen üstüne kadar- kıvırmak mekruh değildir. (Zuhaylî, el-Fıkhu’l-İslâmî, c: 1, s. 781, 24. madde.)
İnsanlar genelde bir işe girişirken elbiselerinin kollarını sıyırırlar. Bunu yaparken elbisenin kollarının yapılacak işe engel olmamasını veya -işin yapısına bağlı olarak- herhangi bir pislik bulaşmamasını isterler. Fakat namaz, böyle değildir. Bu yüzden namaza başlarken sanki böyle bir işe girişiyormuş gibi elbisenin kollarını veya pantolonların paçalarını sıvamak hoş karşılanmaz. Ama -yukarıda da belirtildiği gibi- namaz dışında kolları kıvrılmış olan gömlekle veya kısa kollu bir gömlek ya da tişörtle namaza durmakta herhangi bir sakınca yoktur.
KAYNAK: Yahya Şenol-Enes Alimoğlu, İnsanlık Tarihi Boyunca O Namaz, Süleymaniye Vakfı Yayınları, 3. Baskı, İstanbul, 2016, s. 167-168.