Bir malı, ölüme bağlı olarak bir yere bağışlamak, mirasçıdan mal kaçırmaktır. Bunun sevabı değil, aksine vebali olur. Çünkü ölümle birlikte mal, mirasçıya intikal eder. Böyle bir malı bağışlamaya hakkınız yoktur. Bağışı hayatta iken yapmalısınız. Allah Teâlâ şöyle buyurmaktadır:
وَأَنْفِقُوا مِنْ مَا رَزَقْنَاكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ فَيَقُولَ رَبِّ لَوْلَا أَخَّرْتَنِي إِلَى أَجَلٍ قَرِيبٍ فَأَصَّدَّقَ وَأَكُنْ مِنَ الصَّالِحِينَ
“Sizden birine ölüm gelmeden verdiğimiz rızıktan hayra harcasın. Yoksa şöyle der: ‘Rabbim! Kısa bir süreliğine ölümü ertelesen de sadaka versem ve salihlerden olsam!’ Allah eceli gelmiş olan hiç kimseyi ertelemez. Allah yaptığınız her şeyin iç yüzünü bilir.” (Münafikun, 63/10-11)
Nebîmizin de bir sahabinin kendisine gelerek “hangi sadaka daha faziletlidir?” diye sorması üzerine aşağıdaki cevabı verdiği nakledilmektedir:
عن أبي هريرة رضي الله عنه قال :قال رجل للنبي صلى الله عليه و سلم يا رسول الله أي الصدقة أفضل ؟ قال أن تصدق وأنت صحيح حريص تأمل الغنى وتخشى الفقر ولا تمهل حتى إذا بلغت الحلقوم قلت لفلان كذا ولفلان كذا وقد كان لفلان
“Senin sıhhatli, son derece cimri olduğun, fakirlikten korkar ve zenginliği umar bir halde verdiğin sadakadır. (Bu işi), can gırtlağa gelip de filana şu kadar, filana da şu kadar (verilsin) deyinceye kadar geri bırakma. Dikkat et ki (o mal) zaten filanın olmuştur.” (Buhari, Vesâyâ, 7. Ayrıca bkz: Buhari, Zekât, 10; Müslim, Zekât, 92 (1032)
Öldükten sonrası için yapılan vasiyet ise artık malın mirasçıya intikal ettiği sırada yürürlüğe girmesi için yapılan vasiyettir. Vasiyet edenin o malla olan ilgisi tamamen kesildiği için böyle bir vasiyetten sevap beklenmez.
Hayattayken ve sağlıklıyken hayır yapmanız durumunda ise öldükten sonra da sadaka-i cariye olarak bunların sevabı gelmeye devam edecektir:
Ebû Hureyre radıyallahu anhtan rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur:
“İnsan ölünce, şu üç ameli dışında bütün amellerinin sevabı kesilir:
1. Sadaka-i cariye, (bir kimsenin ölümünden sonra da devam eden ve Allah rızası için insanların istifadesine sunulmuş olan sadaka).
2. Kendisinden istifade edilen ilim,
3. Arkasından dua eden hayırlı evlât.” (Müslim, Vasiyyet 14 (1631). Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Vasâyâ 14; Tirmizî, Ahkâm 36; Nesâî, Vasâyâ 8)
Konuyla ilgili olarak aşağıdaki adresleri de incelemenizi tavsiye ederiz:
www.fetva.net/goruntulu-fetvalar/olen-kisinin-mali-ile-hayir-yapilmasi-ona-bir-fayda-saglar-mi.html
www.fetva.net/goruntulu-fetvalar/bir-kisi-mirasini-cocuklarindan-sadece-birine-birakabilir-mi.html